Muzaffer Koşan
Kemaliyeli Kadınlar Derneği (KEKAD) tarafından hazırlanan projeler ile Geleneksel Kemaliye Gazenne Dokuması Yaşatma ve Koruma Projesi kapsamında yok olmaya yüz tutmuş Gazenne Kumaşı modernize edilerek yeniden hayata geçirildi. Üretilen ürünler kadınlara hem meslek hem de gelir kapısı oldu.
Yok olmaya yüz tutmuş yöresel Gazenne kumaşı, Kemaliyeli hanımların elinde yeniden hayat buldu. Kemaliyeli Kadınlar Derneği tarafından hazırlanan ve çeşitli kurumlarca desteklenen Geleneksel Kemaliye Gazenne Dokuması Yaşatma ve Koruma Projesi kapsamında 12 Kemaliyeli kadın tarafından Kemaliye’ye özgü olan Gazenne kumaşı dokunarak kadınlara hem meslek hem de gelir kapısı açıldı. Kemaliyeli Kadınlar Derneği öncülüğünde yeniden hayat bulan ve modernize edilen Kemaliye’ye özgü olan yöresel Gazenne dokunmasından yatak örtüsünden tutun, gömleklik kumaş, elbiselik kumaş, kravat, masa örtüsü, peştamal gibi ürünler üretilmeye başlanıldı.
12 adet ahşap aksamlı el dokuma tezgâhı, 1 adet çözgü makinesi, 1 adet sarma makinesi ile Kemaliye Kadınlar Derneği tarafından kurulan atölye ’de Kemaliye’ye özgü olan Gazenne kumaşı dokunarak Kemaliyeli kadınların ellerinde yeniden hayat buluyor. 1960 yılına kadar Kemaliye yöresine özgü olan kumaştan gelir sağlayan Kemaliyeli kadınlar kaybolmuş yerel ürün olan Gazenne bezini yeniden hayata geçirirerek kendilerine de gelir sağlıyorlar. Gazenne kumaşının özellikleri ipliklerinin kökboyasından olması, yüzde 100 pamuk olması ve Gazenne kumaşının kendine özgü çizgilerin sahip olması. Kemaliye’ye ait geleneksel Gazenne kumaşının yerel ürün olarak turizme kazandırılması suretiyle sosyo-ekonomik kalkınmaya katkı sağlamak ve Kemaliye de yaşayan kadınlara iş istihdamı kapısının açılması hedefleniyor.
Kursiyerler: “Kadınlar derneğinin başlatmış olduğu projeye biz de katkıda bulunalım hemde gelip öğrenelim dedik. Bizden önce yapanlar annelerimiz. Unutulmaya yüz tutmuştu bunlar, unutulmuştu. Yeniden öğrendik kadınlar derneğinin sayesinde. Unutulmaya yüz tutmasının nedeni hiç birimiz annelerimizden, babaannelerimizden merak edip öğrenme ihtiyacı duymadık. O yüzden unutuldu. Şimdi yeniden hayata geçmesi güzel oldu. İnşallah bizden de çocuklarımıza kaldır. Onlarda merak eder öğrenirler. Güzel bir meslek severek yapıyoruz”
“Daha önce kurs açıldı. Kurs diye geldik. Yaptıkça çok hoşumuza gitti. Ondan sonra yöresel Gazenne, çitali denen modellerimizi de yaptık. Çeşitli kumaşlar dokuduk. Peştameller dokuduk. Değiştirdik fularlar değişik modeller yaptık. Alıştık çokta severek dokuyoruz”
“Bir kursla geldik. Kadınlar derneğinin projeleri ile devam ettik. Hem aile bütçesine katkı hem de geçmişimizi geleceğe taşıyabilmek için. İnşallah bizden sonra da nesillerimiz devam ettirir. Yüzde yüz pamuklu çok sağlıklı kumaşlar. Herkesin merakla yapması gerektiğine inanıyorum. Gençleri bu konuda bizim gibi yapmaya davet ediyorum”
Kemaliyeli Kadınlar Derneği (Kekad) Kurucu Üyesi Ayşe Birler: “Kemaliyeli Kadınlar Derneği (KEKAD) Kurucu Üyesi aynı zamanda da 10 yıldır proje koordinatörlüğünü yapıyorum. Bulunduğumuz atölye Kemaliyeli Kadınlar Derneğinin 2010 yılında kurduğu Gazenne Kumaşını Koruma Ve Yaşatma Projesi atölyesidir. 2010 yılında KUDAKA’ya verdiğimiz proje ile burada gördüğünüz bütün tezgahları, temrinlik malzemeyi, ip alımımızı gerçekleştirdik. Daha sonra da birçok kuruma proje verdik ve bu yıla kadar 7 başarılı proje ile atölyemizi ayakta tutmaya çalıştık. 80 tane bayanımız bu atölyede eğitim gördüler. 12 bayanımız var ve 12 bayanımız aktif bir şekilde dokuyorlar. 1960’lı, 1970’li yıllara kadar Kemaliyeli bütün evlerde Gazenne dokuması yapılıyordu. Fakat daha sonra bütün el sanatlarında olduğu gibi bu el sanatı da unutulmaya yüz tuttu. Derneğimizin kuruluş amaçlarında bir tanesi de zaten unutulmaya yüz tutmuş el sanatlarını yeniden gün yüzüne çıkartmaktı. Yaptığımız araştırmalarda da Gazenne Kumaşının yöremize ait eskiden de dokunan bir ürün olduğunu gördük ve bunu hayata geçirdik. Yüzde yüz pamuklu iplikten dokuyoruz. O dönemlerde tabii ki bu ürün çok dar alanlarda kullanılıyordu. Nedir? Yaygıdır. İçliktir. Yastık arkası gibi. Fakat biz modernize ederek günümüze uyarladık ve yatak örtüsünden tutun, gömleklik kumaş, elbiselik kumaş, kravat, masa örtüsü, peştamal gibi ürünler çıkarttık ortaya. Atölyemizi ayakta tutmak için hala proje yapmaya devam ediyoruz. Çünkü ip alımları çok pahalı. Bu şekilde ilerlemeye çalışıyoruz. 10 yıldır da derneğimize gönül veren ve bu atölyeyi ayakta tutmaya çalışan 12 bayanımızı gönülden kutluyorum. Bu şekilde ilerlemeye çalışıyoruz” dedi.
